Op Instagram zie je menigeen het selderijsapje promoten. Het bittere sap zou namelijk je darmen zuiveren en voor velen andere kwalen goed zijn. Klinkt geweldig! Waar komt deze hype vandaan? Moeten we inderdaad met zijn allen iedere ochtend aan de selderijsap? Ik vroeg Imara Terheggen dit zaakje tot op de bodem uit te zoeken. Lees je mee?

Selderijsap, wat is het?

Zoals de naam al wel doet vermoeden bestaat selderijsap uit bleekselderij. Bleekselderij is een selderijsoort waarvan de stelen en het blad worden gegeten. Normaliter ken je deze groente waarschijnlijk uit oma’s keuken maar in dit geval worden de stelen verperst of vermalen (lees: in een sapcentrifuge) tot een prachtig groen sapje.

Wat belooft selderijsap te doen?

De hype rondom selderijsap drinken op een nuchtere maag in de ochtend is ontstaan door ‘gezondheidsgoeroe’ Anthony Williams (1).  Anthony, online ook wel bekend als ‘Medical Medium’ shockeerde zijn familie door op vierjarige leeftijd aan de eettafel te zeggen dat zijn oma longkanker had. Bij medische controle bleek dit waar te zijn. Sindsdien heeft hij zijn leven gewijd aan gezondheid en in het bijzonder dit sapje. Zonder er een oordeel over te geven, constateerde ik echter dat hij geen medische achtergrond heeft. Kijk gerust zelf op zijn website. Anthony beweert dat deze ‘superfood zou helpen bij chronische ziekten en het zou goed zijn voor je vertering. Dit alles zou te danken zijn aan de ontstekingsremmende werking die selderijsap zou hebben. Selderij zou ziekteverwekkers verhongeren en daarmee doden en vernietigen en dat zou de kans van het ontstaan van chronische ziekten verminderen.

Wat zegt de wetenschap?

Wanneer we bleekselderij nader bekijken zien we dat bleekselderij voornamelijk veel provitamine vitamine A (bètacaroteen) bevat. Het lichaam kan provitamine A zelf omzetten in vitamine A. Vitamine A heeft verschillende functies in het lichaam. Het zorgt voor een gezonde huid, draagt bij aan goed zicht bij schemer en zorgt voor een goede werking van het afweersysteem (2,3). Daarnaast bevat bleekselderij veel water maar liefst 92 gram per 100 gram selderij (4,5). Ook bevat selderij calcium, kalium en vitamine C. Maar dat doen andere (groene) groente ook, hierin is selderij geen uitblinker. Deze stoffen kun je ook zonder enige moeite via andere groente binnenkrijgen.

Flavo-wattes? 

Voorstanders van selderijsap beweren dat het goed is vanwege de antioxidanten (flavonen) die in selderijsap zitten (6). Flavonen vallen onder de groep flavonoïden, dit zijn antioxidanten. (7,8) Antioxidanten vangen vrije radicalen weg. Vrije radicalen zijn agressieve stoffen die in sommige gevallen schade kunnen veroorzaken aan cellen en weefsels. (8) Hiernaast zouden flavonen mogelijk nog andere positieve eigenschappen hebben echter is hier niet voldoende bewijs voor. Overigens komen flavonoïden in allerlei soorten groente en fruit voor dus je krijgt ze sowieso binnen als je voldoende groente en fruit eet.

Blijven doordrinken met zijn allen?

Moesten we voorheen tarwegras drinken, een jaar geleden boerenkool, vandaag de dag moeten we een selderijsapje in de ochtend wegwerken. Mogelijk moeten we over een maand weer wat anders. Zoals altijd zullen hypes en ‘wondermiddelen’ blijven komen en gaan. Vraag je mijn mening dan kun je wat mij betreft deze ‘superfood’ met een gerust hart overslaan. Ik vind namelijk niet dat één product alle credits verdient, het gaat om je gehele voedingspatroon. Al met al eten wij Nederlanders nog steeds te weinig groente en fruit. Wil je zo gezond mogelijk eten, neem dan minimaal 2 stuks fruit en 250 gram groente per dag. Focus je hier op in plaats van één enkel product. Qua voedingswaarden bevat selderijsap veelal water en provitamine A. Wil je dit binnenkrijgen hoef je hiervoor echt geen selderijsap te drinken in de ochtend. Wil jij toch de ochtend starten met dit sapje dan kan het wat mij betreft geen kwaad, verwacht echter geen wonderen. 

Wanneer heb je een gezond voedingspatroon?

Een gezond voedingspatroon betekent dat je variatie toepast op je gehele voedingspatroon en niet je focust legt op één product of zoals in dit geval een sapje. Het kwalijke hiervan is dat je op deze manier kan denken ‘gezond’ bezig te zijn terwijl er juist op andere terreinen meer winst is te behalen die van belangrijkere aard zijn. Er zijn zoveel voedingsstoffen; eiwitten, koolhydraten, vetten, vezels, vitamines (13 maar liefst), mineralen, spoorelementen en bioactieve stoffen. Al deze stoffen hebben een specifieke functie in het lichaam, dus effect op je fysieke / geestelijke gezondheid en het ontstaan en voorkomen van ziekten. Een gezond voedingspatroon betekent dat er samenhang is tussen al de bovengenoemde voedingsstoffen omdat ze met elkaar samenwerken om tot een goed resultaat te komen. Een losse voedingsstof of product op zichzelf is niet toereikend voor je gezondheid. Het is het geheel samen dat het verschil maakt.

Volg je Jonathan al op instagram of facebook?

Hulp nodig?

Wil je afvallen en gezonder eten? Schrijf je hier in en kom in contact met de online diëtist. Je leert afvallen zonder dieet – op een gezonde en praktische manier –  met behulp van artikelen, tips en online coaching.


Bronnen

1. Celery Juice. Medical Medium. http://www.medicalmedium.com/blog/celery-juice
2. Vitamine A. Voedingscentrum. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-a.aspx
3. Vitamine A. Vitamine-info. https://vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/vitamine-a/
4. Eetmeter
5. Nevo-online RIVM.
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4070292/
7. Flavonoïden. Voedingscentrum. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/flavonoiden.aspx
8. Voedingscentrum. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/antioxidanten.aspx

Een vraag die ik regelmatig krijg in mijn online praktijk. Van óf vegetariërs of van mensen die wat vaker voor vegetarisch willen proberen. Een mooie zaak vind ik als online diëtist, want je draagt niet bij aan dierenleed en je doet het milieu een groot plezier. Daarom heb ik mijn favorieten voor jullie opgeschreven. Ik zeg: lekker proberen deze vegetarische opties!

Hummus

Kan je tegenwoordig in iedere supermarkt halen, en erg geschikt als vegetarisch broodbeleg. Hummus is een heerlijk puree gemaakt van kikkererwten, sesamzaad en enkele ingrediënten. En oja, extra tip: doe er wat schijfjes groenten op te doen.

Pindakaas met banaan

You hate it or love it, maar absoluut het proberen waard!

Avocadospread met feta

Lekker op een broodje, cracker of rijstwafel. Je neemt wat feta, avocado, limoen en cayennepeper om vervolgens in de zevende hemel te verkeren.

Baba anoesh

Of is het baba ganoush? Ach, waar het omgaat is dat het een spread is van aubergine. Samen met komkommer en rucola kan ik het zeer aanraden. Erg goed te pruimen.

Vegetarische filet americain

De favoriet van de diëtist. Ga dit alsjeblieft proberen. Samen met gesneden rode ui en koriander. Jammie!

Geitenkaas met beetje honing

Dit is voor de fijnproevers onder ons.

Gegrilde groenten

Je neemt een grillplaat, je neemt wat gesneden groenten (courgetten, paprika en champignons bijvoorbeeld), grill dit, en strooi er vervolgens wat peper en zout op. Voilà!

Ei met bieslook

Een gekookt eitje, geserveerd met wat takjes bieslook. Yeah!

Hulp nodig?

Wil je afvallen en gezonder eten? Schrijf je hier in en kom in contact met de online diëtist. Je leert afvallen zonder dieet – op een gezonde en praktische manier –  met behulp van artikelen, tips en online coaching.


Wil je meer weten over voedselhypes?

Bestel dan hier mijn boek!

Kerst is van origine een religieus feest en wordt in die hoedanigheid dan ook vaak gevierd. Echter, kerst wordt toch meer gevierd, in de hoedanigheid van lekker eten en drinken. Iets waar opzich helemaal niets mis mee is denk ik. Alleen kan het soms wat wringen wanneer je bezig bent met afvallen of wanneer je simpelweg wilt opletten. Om je hierbij te helpen heb ik een aantal tips voor je.

Tip 1: vier kerst zoals jij wilt

Vier kerst zoals jij wilt is de zin waarmee ik begin. Zeggen hoe jij moet leven is niet mijn manier van informeren én daarnaast kan ik simpelweg niet in jouw hoofd kijken wat jou gelukkig maakt. Wil je tijdens kerst even geen rekening houden met wat je binnenkrijgt, doe dit dan ook alsjeblieft niet. Het levert alleen maar innerlijke strijd op. Het is veel belangrijker dat je jouw eigen maatstaven bedenkt en dat vervolgens naleeft. Wil je genieten en alles even loslaten? Doe dit dan met volle teugen, en hier nog een opdracht, voel je dan achteraf niet schuldig.

Tip 2: beweeg, beweeg en beweeg!

Gewoon even een simpele maar effectieve tip die ik je eigenlijk niet hoef te vertellen. Toch vertel ik hem, want deze tip is in zijn simpelheid waar en kan motiverend werken om weer te lezen. Sport en beweeg tijdens kerst! Kijk, laten we eerlijk zijn, met kerst ga je hoe dan ook meer eten en drinken en dus meer calorieën binnenkrijgen. Als je rondom of tijdens deze dagen nou wat meer gaat sporten en/of gaat bewegen verbrand je meer calorieën en dus neem je een aantal van die extra calorieën weg. Probeer elke dag dat je een etentje hebt te sporten of een flinke wandeling te maken. En geloof me, deze tip helpt aanzienlijk.

Tip 3: eet tot je 80% vol zit

Deze tip kun je heel goed toepassen tijdens de kerstdagen. De 80% regel (hier uitgelegd) kun je inzetten wanneer je ergens anders eet én daardoor weinig invloed hebt op datgeen wat je eet en het is een manier om portiecontrole te hanteren. Met deze methode eet je op gevoel en probeer je te eten tot je 80% vol zit. Probeer dit niet letterlijk te nemen, want zoiets meten is natuurlijk erg moeilijk, maar probeer wél goed naar je lichaam te luisteren. Eet niet tot je vol zit, maar tot je geen trek meer hebt. En geloof me, ook dat is gewoon genieten.

Tip 4: kies de juiste producten

Het soort producten wat je kiest bepaalt natuurlijk ook hoeveel calorieën je deze dag of dagen binnenkrijgt. Kies voor magere vleessoorten zoals biefstuk, kip, kalkoen, varkensfilet of bijvoorbeeld rosbief. En wanneer je voor vis gaat kies bijvoorbeeld voor witte vis, tonijn, kabeljauw, pangasius, forel of ga voor de schaaldieren zoals garnalen. Tegen groente zeg je “ja!”, tegen sausjes zeg je “een beetje”, en tegen stokbrood met kruidenboter, extra friet met mayonaise of ijs zeg je “of een beetje” of “ik sla een keer over”. En wat betreft alcohol, zou ik hier toch vooraf echt een keiharde afspraak met jezelf maken. Lap je deze afspraak alsnog aan je laars? Zeg dan op een volgende dag even “nee” tegen de alcohol.

Tip 5: compenseer op een ander moment

Je kan tijdens het etentje of etentjes opletten, maar je kunt ook eerder op de dag of een andere dag daarmee rekening houden. Een veelgebruikte methode die ik adviseer is het verkleinen van andere maaltijden. Je kiest een aantal eetmomenten uit en die ga je verkleinen, waardoor je compenseert met bijvoorbeeld het diner tijdens kerstavond. Voorbeeld: je neemt tijdens het ontbijt 1 broodje minder, je neemt tijdens de lunch een klein bakje yoghurt (zonder muesli of cruesli deze keer) en neemt bij de koffie deze keer niet iets lekkers. Alles draait om balans en zo kan je een etentje met meer calorieën goed opvangen.


Mij als jouw persoonlijke online diëtist?

Klik hier voor meer informatie.

Het ketogeen dieet is op dit moment dé manier om gewicht te verliezen. Dit koolhydraatarm dieet wint aan populariteit en vele websites en bladen verstrekken informatie over deze methode. Een methode waarbij je geen brood, rijst en aardappels meer eet, maar wel worst, spek, kaas en ei. Klinkt geweldig, maar werkt het dieet om gewicht te verliezen? En is het verstandig het op deze manier te doen? De online diëtist heeft de antwoorden.

Het ketogeen dieet

Een klassiek ketogeen dieet bestaat uit veel vetten, groente, iets van eiwitten en zeer weinig koolhydraten. Bij het ketogeen dieet worden koolhydraten als boosdoener gezien en je mag dan ook maar maximaal 20 tot 50 gram koolhydraten per dag, wat extreem laag is. Dit betekent nooit meer pasta, rijst, brood, crackers. ontbijtgranen. bepaalde groentesoorten zoals zoete aardappel, knolselderij, maïs en zelfs fruit moet je beperken. Je mag dan wel weer eiwitten binnenkrijgen, vetten (vis, noten en oliën), zuivelproducten en veel (groene) groenten.

Waarom ketogeen?

Bij een voedingspatroon met koolhydraten wordt dit in het lichaam afgebroken tot glucose (een vorm van suiker) en zonder glucose kunnen onze hersenen niet werken en hebben we niet voldoende energie. Bij een ketogeen dieet kan het lichaam geen glucose halen uit koolhydraten en dus schakelt het over naar vetzuurverbranding. Door het verbranden van vetzuren ontstaan er ‘ketonen’ die in plaats van glucose gebruikt kunnen door hersen en centraal zenuwstelsel. Je komt door zo’n ketogeen dieet in ‘ketose’ terecht. Dit zou de fase zijn waarin je gaat afvallen en vet gaat verbranden.

Val je af met een ketogeen dieet?

Ja, het zou goed kunnen dat je afvalt met een ketogeen dieet. Maar afvallen doe je met elke dieet of wanneer je simpelweg minder gaat eten. Het lijkt in dit geval dan te komen door de methode van het ketogeen dieet. Door deze ‘magische methode’ lukt het afvallen. Echter hebben alle diëten één sterke overeenkomst: als je ze volgt krijg je ontzettend weinig calorieën binnen. Dat je gaat afvallen is nogal logisch. Je krijgt minder calorieën binnen en dus verlies je gewicht. Met elk dieet val je in principe af. Lees hier wat mijn visie is over diëten.

Is het verstandig een ketogeen dieet te volgen?

Als online diëtist neem ik het hele dieet onder de loep om er een oordeel over te vellen. Niet alleen maar het afvallen an sich, maar ook kijk ik – en dat moet je maar niet kwalijk nemen – of het gezond is. Met gezond bedoel ik in dit geval of je alle voedingsstoffen binnenkrijgt die nodig zijn om optimaal te functioneren. En bij het ketogeen dieet is dat helaas niet het geval. Door brood, broodproducten, rijst, aardappelen, ontbijtgranen, groente- en fruitsoorten te schrappen ontstaan er tekorten aan belangrijke voedingsstoffen. Deze producten bevatten namelijk koolhydraten, vitamines, en mineralen zoals o.a. jodium, ijzer en bijvoorbeeld voedingsvezels. En juist deze producten moeten jouw lichaam gezondheidswinst opleveren. Schrap geen productgroepen zonder gegronde reden is altijd mijn advies. Ook krijg je via een ketogeen veel verzadigd vet binnen. En in de wetenschap heerst er – vind ik –  consensus over één feit: wanneer je te veel verzadigd vet binnenkrijgt kan dit tot een verhoogd cholesterolgehalte leiden. Het LDL-cholesterol (slechte cholesterol) wordt verhoogd en dat is een risicofactor voor het krijgen van hart- en vaatziekten.

Ook stel ik mezelf de volgende vragen:

Hoe haalbaar is het om je leven lang weinig koolhydraten te nemen?
Hoe haalbaar is het om je leven lang volgens restricties te leven?

Toch een ketogeen dieet volgen?

Er wordt op dit moment veel onderzoek gedaan naar het ketogeen dieet en eventuele positieve effecten op diabetes type 2 en overige ziektebeelden zoals epilepsie en multiple sclerosis (MS). Sommige onderzoeken laten positieve resultaten zien, andere niet. Wil je toch een ketogeen dieet gaan volgen – om wat voor reden dan ook – schakel dan altijd een expert in, voer het uit onder begeleiding.

Samenvattend

– Een klassiek ketogeen dieet bestaat uit veel vetten, groente, iets van eiwitten en zeer weinig koolhydraten.
– Bij een ketogeen dieet kan het lichaam geen glucose halen uit koolhydraten.
– Het lichaam schakelt bij een ketogeendieet het over naar vetzuurverbranding.
– Je kan afvallen met het ketogeen dieet. Maar afvallen doe je met elke dieet of wanneer je simpelweg minder gaat eten.
– Bij het ketogeendieet krijg je veel verzadigd vet binnen.
– Wanneer je te veel verzadigd vet binnenkrijgt kan dit tot een verhoogd cholesterolgehalte leiden.



Wil je meer weten over voedselhypes?

Bestel dan hier mijn boek!

Je kunt er tegenwoordig niet meer omheen en uit alle hoeken komt de term voorbij; intermittent fasting. Het zou dé manier zijn om met eten bezig te zijn. Gouden bergen worden belooft; niet voor niets wordt deze methode volop gepromoot. Hebben we hier echt goud in handen? Of spreken we van de zoveelste voedingshype? De online diëtistImara waren nieuwsgierig naar deze methode en zochten dit tot op de bodem voor jullie uit. Scroll naar beneden, lees onze bevindingen en vorm uiteraard je eigen mening.

Wat is intermittent fasting?

Intermittent fasting staat ook wel bekend als IF, oftewel vasten met tussenpozen, of anders gezegd je eet op bepaalde momenten niet. Het is overigens niet zo dat je bepaalde productgroepen schrapt, je eet op andere tijden én je eet gewoon hetzelfde. Intermittent fasting kan je op verschillende manieren doen. Bijvoorbeeld door om de dag te vasten, of enkele uren per dag te vasten of andere varianten. De kern van deze methode is dat je op bepaalde momenten NIET eet. Een methode die afwijkt van ons ‘normale’ voedingspatroon (1).

Waarom intermittent fasting?

Er worden verschillende redenen gegeven om intermittent fasting te doen. Het zou gewichtsverlies stimuleren (met behoud van spiermassa), het zou de kans op ziektes verminderen door verbeterde bloedwaarden (insulinegevoeligheid) en ook goed zijn voor het metabolisme. Ook zijn er geluiden dat intermittent fasting het risico op kanker zou kunnen verkleinen. Klinkt spectaculair, maar klopt dit? Wij doken de literatuur in, lees je mee?

Verlies je gewicht met intermittent fasting?

Ja, je verliest zeker gewicht met intermittent fasting. Maar dat doe je ook als je een ander dieet volgt of minder gaat eten. Het lichaam werkt wat dat betreft heel simpel. We vallen af wanneer we meer energie (calorieën) verbruiken dan we binnenkrijgen ook wel een negatieve energiebalans genoemd. Welke methode, dieet of manier je ook doet, bij een negatieve energiebalans verlies je gewicht. Er zit hier een tweede maar aan, namelijk, je valt alleen af met intermittent fasting wanneer je op de momenten dat je eet bewuste en gezonde keuzes maakt. Ga je op die momenten calorierijke producten nemen dan kan je aan het einde van de dag alsnog op een positieve energiebalans uitkomen (je krijgt meer binnen dan je verbruikt), waardoor je niet afvalt maar mogelijk juist aankomt (2,3).

Bij een negatieve energiebalans val je altijd af

Je kan dus afvallen met intermittent fasting, alleen heeft dat niks maar dan ook niks met de methode an sich te maken. Het heeft te maken met het feit dat je in een negatieve energiebalans zit. En wat betreft beter behoud van spiermassa, wordt daar in de literatuur geen verschil waargenomen ten opzichte van een andere energiebeperkte diëten (2,3).

Verklein je de kans op ziektes?

Overgewicht heeft veel effect op onze gezondheid denk aan; verhoogde bloeddruk, verhoogd cholesterolgehalte, en eventueel verminderde insuline gevoeligheid waardoor kans op diabetes en andere ziektes. Wil je iets doen aan deze verhoogde waarden of verminderde insulinegevoeligheid dan betekent dat gewicht zult moeten verliezen. Afvallen heeft dus een positief effect op deze waarden en dus op het voorkomen van ziektes. Wederom wordt het verhaal hier uit z’n verband getrokken. Wanneer je afvalt (bij overgewicht) heeft dit áltijd positieve effecten op bijvoorbeeld bloedwaarden en daarmee het verlagen van risico op ziektes. Iemand die een negatieve energiebalans heeft gecreëerd met intermittent fasting kan dan dus de conclusie trekken dat het door die methode komt. Terwijl het in feite komt door het gewichtsverlies. Wat betreft het verkleinen van het risico op kanker is daar voor ons op dit moment geen overtuigend bewijs gevonden. Meer onderzoek is écht nodig (2-7).

Wat moet je nu doen?

Na al deze informatie te hebben gelezen vraag je je wellicht af, wat moet ik nu doen? Welke keuze jij maakt moet je uiteraard altijd zelf weten, kies een methode waar jij je goed bij voelt. Wat voor jou goed voelt kan een ander niet beslissen. Maar wil je onze visie weten, dan vinden wij maar één ding belangrijk: dat JIJ alle belangrijke voedingsstoffen binnenkrijgt zodat je optimaal kunt profiteren van voeding. Maar laat, voor het grootste deel van de Nederlandse bevolking, dát nou juist het probleem zijn. Wij vinden dat nieuwe methodes daar in eerste instantie op zouden moeten focussen. Daar valt de meeste winst te behalen en dat is dan ook stap nummer 1. Zorg dat de basis staat. Dit betekent een evenwichtig voedingspatroon waarin je gezonde en bewuste keuzes maakt. Staat deze basis goed dan kan het geen kwaad om intermittent fasting te doen.

Je lost je tekorten niet op..

Het is goed te realiseren dat wanneer je bepaalde tekorten hebt aan belangrijke voedingsstoffen je dit NIET gaat oplossen door intermittent fasting. Waarom? Omdat intermittent fasting ons niet vertelt hoe we gezond moeten eten of zoals we hier boven vertelde, wat de basis is. Het is slechts een tijdschema en er wordt niet gezegd hoe veel groente, fruit, (volkoren) graanproducten en bijvoorbeeld peulvruchten we moeten eten. Terwijl veel mensen daar juist een tekort aan hebben. Een ander punt waar wij moeite mee hebben is het feit dat de focus niet ligt op gedragsverandering, je leert dus niet wat je op dit moment al goed doet of kan verbeteren. Je leert geen nieuwe (gezonde) gewoontes aan.

PS

Voor bepaalde (risico) groepen raden wij in iedergeval NIET aan om intermittent fasting te volgen. Ons advies zou dan ook zijn om eerst een bij een diëtist aan te kloppen. Risicogroepen zijn: zwangere, mensen met ondergewicht of (een verleden met) een eetstoornis, diabetespatiënten of bij bepaald medicijngebruik maar ook fanatieke (top) sporters.



Bronnenlijst

1. Voedingscentrum. Intermittent fasten.Beschikbaar via: https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/intermittent-vasten.aspx
2.Seimon RV, Roekenes JA, Zibellini J, Zhu B, Gibson AA, Hills AP, Wood RE, King NA, Byrne NM, Sainsbury A. Do intermittent diets provide physiological benefits over continuous diets for weight loss? A systematic review of clinical trials. Mol Cell Endocrinol. Beschikbaar via: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26384657
3. Headland M, Clifton PM, Carter S, Keogh JB. Weight-Loss Outcomes: A Systematic Review and Meta-Analysis of Intermittent Energy Restriction Trials Lasting a Minimum of 6 Months. Nutrients. Beschikbaar via: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27338458
4. Tinsley GM, La Bounty PM. Effects of intermittent fasting on body composition and clinical health markers in humans. Beschikbaar via: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26374764
5. Horne BD, Muhlestein JB, Anderson JL. Health effects of intermittent fasting: hormesis or harm? Beschikbaar via: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26135345
6.Barnosky AR, Hoddy KK, Unterman TG, Varady KA. Intermittent fasting vs daily calorie restriction for type 2 diabetes prevention: a review of human findings. Beschikbaar via: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24993615
7. Voeding & Kanker. Van experts, voor patiënten. Kan vasten de groei van een tumor beïnvloeden. Beschikbaar via: http://www.voedingenkankerinfo.nl/kan-vasten-de-groei-van-een-tumor-beinvloeden/


Wil je meer weten over voedselhypes?

Bestel dan hier mijn boek!