Detoxen, vasten, sapkuren, de zomer komt eraan dus hierdoor denken veel mensen aan een detox. Maar wat is ‘Detoxen’ precies? En is detoxen aan te raden? Ik vroeg yogadocent, holistic health coach Imara haar mening. Lees hier haar visie.
Detoxen
Detoxen is ook wel een ander woord voor ontgiften om het lichaam van afvalstoffen of gifstoffen te ontdoen. Ontgiften is een lichaamseigen proces dat zich continu in je lichaam plaatsvindt. Het lichaam heeft een eigen afvalverwerkingssysteem voor het opruimen en afscheiden van lichaamsvreemde en potentiële gifstoffen. Dat proces verloopt voornamelijk via de lever. Gifstoffen worden hier onschadelijk gemaakt en verlaten het lichaam via onder andere nagels, haren, zweet, urine of feces. In de reguliere geneeskunde betekent ‘ontgiften’ het verwijderen van levensbedreigende gifstoffen uit het lichaam. Je kan hierbij denken aan alcohol, drugs, huishoudmiddelen of gif. Wanneer een stof giftig is in het lichaam en de lever te kort schiet wordt er dan gezocht naar een acute oplossing om het lichaam te reinigen.
Reinigen van het lichaam
Binnen de alternatieve geneeskunde zie je de term detoxen ook geregeld voorbijkomen, hier heeft hij een andere betekenis. Het gaat hier om het reinigen van het lichaam. Dit door gifstoffen te verwijderen waaraan we dagelijks worden blootgesteld. Hierbij kan je denken aan gifstoffen op of in onze voeding, via schoonmaak- en verzorgingsmiddelen (make-up, allesreinigers etc.) of uit de omgeving (uitlaatgassen, sigarettenrook, smog etc.).
Hoe zit het met die gifstoffen dan?
Dat we dagelijks aan gifstoffen worden blootgesteld is een feit. Gelukkig werken onze lever en nieren continu hard om de gifstoffen die er in ons lichaam terecht komen of bij afbraakprocessen ontstaan af te breken en zo het lichaam te verlaten. Tijdens bepaalde afbraakprocessen in ons lichaam ontstaan er namelijk ook bepaalde gifstoffen. Als de lever deze niet zou omzetten in andere stoffen zouden deze erg schadelijk voor ons zijn. Van de stoffen die direct of indirect aan voedsel worden toegevoegd, zoals E-nummers en bestrijdingsmiddelen, is precies bekend door welke processen ze in de lever worden afgebroken en via urine of ontlasting worden uitgescheiden. E-nummers en bestrijdingsmiddelen stapelen zich dus niet op in het lichaam. Er zijn echter gifstoffen die het lichaam moeilijk kan afbreken en die zich mogelijk kunnen ophopen in onder andere lever, nieren, botten of vetmassa. Om te voorkomen dat we teveel van deze stoffen binnenkrijgen is er in heel Europa vastgesteld hoeveel er van deze stoffen maximaal in bepaalde voedingsmiddelen mag zitten. Dit is onder andere vastgesteld voor (methyl)kwik, nitraat, mycotoxines, lood, cadmium, tin, dioxines, PCB’s en PAK’s. Gezond en gevarieerd eten verkleint dan ook het risico dat je telkens dezelfde gifstoffen binnenkrijgt.
Wat zegt de wetenschap?
Over het effect van detoxen is weinig binnen de wetenschap bekend. Er zijn geen bewijsstukken dat het daadwerkelijk werkt en helpt. Fabrikanten doen tot dusver geen of slecht onderzoek naar het effect van het product dat zij op de markt brengen. Op de vragen wat er precies ‘ontgift’ wordt en op welke manier de stoffen het lichaam uiteindelijk verlaten zijn geen goed onderbouwde, uitgevoerde studies te vinden.
Hoe komt het dan dat detoxen toch zo’n hype is?
Vaak zien we deze term vooral rondom de jaarwisseling en het voorjaar weer voorbijkomen. Mogelijk is dat het gevoel van een frisse, nieuwe start aan een nieuwe periode dat daarbij meespeelt. Fabrikanten spelen daar uiteraard graag op in. Zij brengen op de markt waar jij naar opzoek bent. Detox producten zijn een commercieel succes.
Maar ik voel mij écht beter tijdens een detox
Er zijn veel verschillende manieren om te detoxen. Wat ze vaak gemeen met elkaar hebben is dat je over een bepaalde periode extra let op je voedingsinname en wellicht ook je beweging. En daar ligt dan ook gelijk het antwoord. De gemiddelde Nederlander eet nog steeds te weinig groenten. Het minimum(!) staat op 250 gram per dag. Tijdens menig detox kuur wordt er onder andere afgeraden om bewerkte voedingsmiddelen en alcohol te nuttigen. En daarnaast geadviseerd om meer groenten, fruit, peulvruchten te eten. De precieze voorschriften verschillen van kuur tot kuur maar in hoofdlijnen zie je wel een overeenkomst. Terwijl je zo eet begin je, je dus beter te voelen en wijst dit toe aan de detoxkuur terwijl je in feite tijdelijk je hele voeding en wellicht ook bewegingspatroon hebt aangepast. Dat je daarnaast afvalt van een detoxkuur is logisch. Dit is echter niet te wijten aan het verliezen van gifstoffen maar aan de verminderde energie inname.
Maar kan het dan kwaad?
Er zijn zoveel verschillende vormen van detoxen dat hier niet één uitspraak over gedaan kan worden. De meeste detoxen doen geen kwaad, enkele vormen kennen wel risico’s. Langdurig vasten of sapkuren volgen kan bijvoorbeeld tekorten veroorzaken. Hoogstwaarschijnlijk zal je door de verminderde calorie inname gewicht verliezen. Maar doordat de kans groot is dat je in oud gedrag vervalt wanneer je weer ‘gewoon’ gaat eten komen deze kilo’s er weer net zo snel aan. Daarnaast wordt het gebruik van velen kruidensupplementen die uit het buitenland komen afgeraden omdat het vaak onduidelijk is wat er nou precies in die supplementen zit. Ze kunnen vervuild zijn en mogelijk niet gecontroleerd. Een kans op een overschot en hiermee vergiftiging is hierbij aanwezig. Ook methodes waarbij het lichaam met klei of kalk, zoals kalebas of pimba worden ontgift zijn schadelijk voor het lichaam. Deze kunnen bijvoorbeeld zware metalen en lood bevatten. Tot slot kunnen darmspoelingen tot darmperforaties leiden wanneer die niet door deskundigen worden uitgevoerd. Je darmen vernieuwen zich iedere vijf dagen en de bacteriën die daar zitten heb je juist nodig om gezond te blijven.
Wat dan wel? Lees deze vier tips!
Tip 1: minder of stop met alcohol drinken
Onze lever is ons eigen ‘detoxsysteem’ in ons lichaam. Door je lichaam zo min mogelijk te belasten en dus met name je lever ontlast je zo je lichaam. Minderen of nog liever stoppen met alcohol drinken is een effectieve manier.
Tip 2: Eet minimaal 250 gram groenten per dag en varieer
Groenten bevatten velen gunstige voedingsstoffen (bijvoorbeeld; vitamine C, kalium, vezels etc) en hebben een hoge energiedichtheid. Probeer zoveel mogelijk te variëren en nieuwe groenten uit te proberen. Vind je het lastig om zoveel groenten te eten verdeel het dan over de dag. Je hoeft het niet alleen tijdens het avondeten te eten maar kan ook groenten eten tijdens de lunch, tussendoor of zelfs tijdens het ontbijt.
Tip 3: Probeer op een gezond gewicht te blijven
Ernstig overgewicht zorgt voor vervetting van de lever. Hierdoor kan de lever minder goed zijn werk verrichten.
Tip 4: Probeer regelmatig te bewegen
Beweging houdt het lichaam fit en gezond. Hierdoor verbetert ons algehele gezondheid en verbetert onze gemoedstoestand.
Doe je wel een detox? Let hier op!
Al met al mocht je de behoefte voelen om een ‘detox’kuur te volgen. Pas dan op met kruidenpreparaten en ga met vasten en sapkuren niet te lang door. Vermijd klei of kalk. Een detox is een tijdelijke oplossing, kies liever voor levensstijlveranderingen die op de langer termijn zijn vol te houden. Richt je hierbij op gezonde en gevarieerde voeding, voldoende beweging en ontspanning.
Dit artikel is geschreven door yogadocent en holistich health coach Imara.
Volgen kun je Imara op instagram of op facebook.
Bronnen
1. Ontgiften (detox) Voedingscentrum https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/ontgiften.aspx
2. Berkenpas M. Is detoxen zinvol? Wat staat er in de literatuur? https://www.iamafoodie.nl/detoxen/
3. Berkel van R. Zijn detox-dieten en supplementen zinvol? https://www.iamafoodie.nl/detox-dieten-en-supplementen-zinvol/
4. Zin en onzin van ontgiften. http://www.mkatan.nl/katan/bnr/2009-01-08-Detoxen-en-ontslakken.mp3
5. Postma-Smeets A, Pannenkoek S. Detoxen. https://www.bnr.nl/podcast/beter/10341676/detoxen
