Als er één product is dat we in Nederland veel nemen, dan is het brood wel. De schappen liggen vol met brood en op praktisch elke hoek van de straat kan je een ‘bammetje’ kopen en oppeuzelen. Maar van al die soorten brood, welke kan je nou het beste kiezen? Dit artikel geeft meer uitleg en dus antwoorden.
Is brood überhaupt wel gezond?
Hoewel een gezond voedingspatroon in essentie vooral afhangt van de keuzes die je op een hele dag maakt, kunnen we brood – mits normaal gedoseerd – wel gezond noemen. Dit heeft te maken met de vele voedingsstoffen die in brood zitten. Brood bestaat vooral uit granen – vooral tarwe – en in tarwe zitten interessante voedingstoffen zoals: koolhydraten (zetmeel), eiwit, B-vitamines en aan aantal mineralen zoals bijvoorbeeld jodium en ijzer. Met name is jodium hier een bijzondere, omdat jodium verder niet in ‘gewone’ producten voorkomt. Alleen in zeevis en in beperkte mate in eieren zit wat jodium. Verder zit er in al het brood (behalve witbrood) voedingsvezels. De prachtige slogan “Brood, daar zit wat in”, zit dus wel wat in..
Soorten broden
Brood kent velen soorten en maten. Hieronder geef ik je graag wat meer uitleg over de meest voorkomende varianten.
Witbrood
Zoals al eerder benoemd bevat witbrood geen vezels. Dit komt doordat de zemelen en kiemen van de graankorrel uit het meel worden gezeefd. Zo blijft alleen het meelkern nog over, dit noemen we bloem. De meeste voedingsstoffen bevinden zich in de zemel. Witbrood bevat dan ook de minste voedingsstoffen. Witbrood is verkrijgbaar in veel verschillende soorten onder andere; casinowit, tijgerwit, ciabatta, kaiserbroodjes en knipwit. Een wit bammetje gaat je niet of nauwelijks iets opleveren qua voedingsstoffen. Doe jezelf een lol en laat dit brood in de schappen staan of neem het bij uitzondering (als je gezondheid belangrijk vindt).
Bruin
Bruinbrood wordt gemaakt van tarwemeel. Dit is een combinatie van het eerder genoemde bloem én volkorenmeel. Volkorenmeel bevat de gehele graankorrel: de meelkern, de zemel én de kiem. Dit brood bevat dus door het toevoegen van volkorenmeel al meer voedingsstoffen dan het eerder benoemde witbrood. Belangrijk om te vermelden is dat de kleur van het brood niks zegt over het type meel dat er is gebruikt. Soms wordt er namelijk kleur toegevoegd (moutextract) om het brood mooi bruin te kleuren. Wil jij echt weten wat voor brood je in handen hebt? Lees dan het etiket.
Volkoren
Brood mag alleen de titel volkorenbrood dragen wanneer het volledig met volkorenmeel is gemaakt. Bij volkorenmeel is – ik herhaal het graag nog een keertje – de gehele graankorrel (meelkern, zemel en de kiem) gebruikt. Deze onderdelen bevatten ieder gunstige voedingsstoffen voor ons lichaam. Volkorenbrood bevat evenveel energie als wit- en bruinbrood alleen heeft volkorenbrood in tegenstelling tot de andere broden de meeste vezels, vitamines en mineralen. Kies je voor volkorenbrood, dan zit je dus gebakken! Bij twijfel kun je het etiket lezen, als het volkoren betreft moet er staan volkorenmeel. Of het meel fijn of grof gemalen is maakt niet uit.
Meergranen
Meergranen – de naam verklapt het eigenlijk al – wordt gemaakt van meerdere graansoorten. Meergranenbrood komt voor in: witbrood, bruinbrood en volkorenbrood. En afhankelijk van de hoeveelheid volkorenmeel dat er voor het brood is gebruikt, des te meer voedingsstoffen het brood bevat.
Spelt
Dan is er nog onze held, de spelt. Speltbrood heeft zijn weg weten te vinden in de schappen over de afgelopen jaren. Speltbrood heeft een unieke, nootachtige smaak die bij velen in de smaak valt. Ondanks dat speltbrood door veel mensen wordt geprezen, zijn de voedingswaarden van dit brood vergelijkbaar als dat van tarwe. Spelt is een held, maar niet meer dan tarwe zullen we maar zeggen. Ongeacht het graan dat je kiest, gaat het om de term volkoren. Dus ook hier telt weer: kies je voor volkorenspeltbrood dan bevat deze de meeste voedingsstoffen.
Andere varianten
Naast de bovengenoemde varianten bestaan er ook nog: roggebrood, feestbrood, desembrood, glutenvrij brood enzovoort. Wil jij weten welk meel er voor het brood is gebruikt? Lees dan goed het etiket of vraag het na bij je plaatselijke bakker.
Welk brood moet jij nu kiezen?
Welk brood jij uiteindelijk kiest moet je natuurlijk zelf weten, maar zoals eerder al benoemd zitten er wel degelijk verschillen in het soort brood dat je kiest. Volkorenbrood bestaat uit meel waarbij de gehele meelkorrel is gebruikt en levert hierdoor de meeste voedingsstoffen. Het is rijk aan koolhydraten, eiwitten, vitaminen en mineralen. Daarnaast bevat volkorenbrood voedingsvezels. Deze rakkers zorgen voor een verzadigd gevoel, goede spijsvertering en verminderen het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en darmkanker. Wel zo gunstig als je die dus binnenkrijgt. Wanneer een brood volkoren is moet dit op de verpakking staan. Een bruin brood is niet per definitie volkoren. Bij wit brood zijn de zemelen en kiemen volledig uit het meel gezeefd waardoor er bloem overblijft. Hierdoor bevat wit brood de minste voedingsstoffen. Kies je op dagelijkse basis voor volkoren brood dan draag je hiermee bij aan jouw broodnodige nutriëntbehoefte op een dag!
Wat moet je op je brood smeren?
De fabel dat je dik wordt van brood kunnen we allang van de (brood)plank afslaan. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs voor deze uitspraak. Je kan binnen een calorietekort (je eet minder dan je verbruikt) simpelweg niet ‘extra’ aankomen van brood. Dat we aankomen in gewicht komt doordat we meer energie binnenkrijgen dan we gebruiken. Om dit te voorkomen is het deels ook belangrijk om te kijken naar hetgeen waarmee jij je brood belegd. En hoe dik besmeer jij je geliefde bammetje? Smeer jij altijd een dubbeldikke laag pindakaas op je brood of kies jij voor een dubbele laag volvette kaas, ja dan kan dat voor een calorieoverschot zorgen. Kies in de regel graag voor magere producten. Je kan hierbij denken aan; kipfilet, huttenkäse, zuivelspread, groentespread, 20+/30+ kaas, dun laagje humus of pindakaas, of een gekookt eitje en wees daarnaast niet zuinig met rauwkost. Tomaat, komkommer, radijs, sla dit kan je allemaal onbeperkt nemen. Hiermee krijg je op een dag meer groente (en dus vezels en vitamines) binnen en laat dát nou je gezondheid helemaal ten goede doen, tel uit je winst!
Ik hoef je waarschijnlijk niet meer te vertellen dat hagelslag, jam en chocopasta minder verstandige keuzes zijn. Deze producten zitten vooral vol met suiker (en zijn hierdoor dus hoog in calorieën) ook bevatten ze een lage nutriëntdichtheid (weinig voedingsstoffen). Natuurlijk kan een wit bammetje met hagelslag op zijn tijd geen kwaad, eten moet immers leuk zijn! Maar neem deze producten bij uitzondering. Wees ook alert met producten als 48+ kaas en vette vleeswaren. Deze producten zijn hoog in vet (en dus calorieën) waardoor je ongemerkt meer calorieën binnenkrijgt dan je nodig hebt.
Of een product past in een gezond voedingspatroon ligt aan de hoeveelheid dat jij van een product neemt. Portiecontrole speelt hierbij een grote rol. Bestempel een product dus niet als goed of fout maar kijk naar het grotere geheel. Varieer je tussen bovenstaande genoemde brood varianten én kies je in de regel voor volkoren- en bruinbrood, dan is de diëtist trots op je!
Samengevat
– Volkorenbrood bevat veel gunstige voedingsstoffen zoals, koolhydraten, eiwitten, vitamines, mineralen en vezels.
– Bij volkorenbrood wordt de gehele graankorrel (meelkern, zemel en de kiem) gebruikt. Deze onderdelen bevatten ieder gunstige voedingsstoffen voor ons lichaam.
– Witbrood wordt gemaakt van bloem (meelkern) en bevat hierdoor niet alle gunstige voedingsstoffen die volkorenbrood wel bevat.
– Lees de verpakking om er achter te komen welk meel er voor jouw brood is gebruikt.
– Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat brood een dikmaker is.
Wil je meer weten over voedselhypes?
Bestel dan hier mijn boek!
