Tag Archief van: Blogs

Melk is een product dat goed vertegenwoordigd is in het Nederlandse voedingssysteem. We leven zogezegd in een zuivelland en sinds mensenheugenis drinken we melk en tot op de dag van vandaag is dat vrijwel niet anders. Echter staat de gezondheid van melk tegenwoordig behoorlijk op losse schroeven. Het stevige fundament waar ons glas melk altijd op stond is broos geworden en we stellen ons regelmatige de vraag of we wel of niet melk moeten blijven drinken. Een moeilijke vraag waar in melk onder de loep antwoord op gegeven gaat worden. In deel I wordt eerst de samenstelling van melk besproken om vervolgens in deel II de effecten van melk op onze gezondheid de orde te stellen. Tijd voor opheldering over het product melk!

Melk

Melk is afkomstig van de melkklier van zoogdieren zoals bijvoorbeeld koe, geit, schaap of buffel. Omdat koemelk het meest wordt gebruikt gaat het in dit artikel uitsluitend over koemelk. Hoewel we allemaal wel de prominente rol van melk zien is het leuk eens te kijken naar cijfers rondom koemelk en alles daaromtrent. In Nederland lopen er bijvoorbeeld zo’n 1,63 miljoen melkkoeien rond die jaarlijkse 8000 liter melk produceren (1). Die op hun beurt pakweg 12,5 miljard kilogram melk produceren per jaar (2) waarvan 65% wordt geëporteerd (3). Hoewel onze melkconsumptie aan een daling onderhevig is (4), drinken we gemiddeld nog steeds 40 liter melk per jaar (5). Een reden van deze daling zou kunnen zijn vanwege het feit dat melk negatief in het daglicht staat. Bijvoorbeeld door boeken zoals de voedselzandloper of melk de witte sloper die adviseren melk niet meer te gebruiken.

Melkeiwit

De eiwitten in melk zijn van hoge kwaliteit en kunnen een grote rol spelen op de totale eiwitinname. Een hoge kwaliteit eiwit betekent overigens dat het gehalte aan essentiële aminozuren hoog is. Aminozuren zijn op hun beurt weer bouwstenen van eiwit en nodig voor ons lichaam. Melk bevat maar liefst 19 van de 21 aminozuren waaronder alle essentiële aminozuren. De eiwitten in melk waar we het over hebben zijn caseïne-eiwitten en wei-eiwitten. De caseïne-eiwitten zitten voor 80% in melk en wei-eiwitten voor 20% (6). Melkeiwit is een goede kwaliteit eiwit vanwege de essentiële aminozuren en kan een goede bijdrage leveren aan onze totaal waardes. Vanwege de eigenschappen van melkeiwit is het voor de industrie melk dus ook een nuttige stof. Het wordt veelal verwerkt in bijvoorbeeld supplementen.

Melkvet

Vetten vormen naast eiwit een groot bestanddeel van melk. Het vet dat in melk zit bestaat hoofdzakelijk uit verzadigde vetten. Van origine is koemelk dus rijk aan vetten. Echter vinden er verschillende industriële processen plaats waarbij met het proces standaardiseren verschillende vetgehaltes worden gemaakt. Magere melk (0,5%), halfvolle (1,5-1,8%) en voor volle melk (3,5-4,0%) (7).

Melksuiker (lactose)

Koolhydraten vormen naast eiwitten en vetten ook een bestanddeel van melk. Dit in de vorm van lactose of ook wel melksuiker genoemd. Lactose is een disacharide die bestaat uit één molecuul glucose en één molecuul galactose en geeft melk een zoetige smaak. Lactose valt onder de groep koolhydraten en geeft het lichaam daardoor energie. Lactose komt in voedingsmiddelen alleen voor in melk en elders in de natuur niet of slechts in kleine hoeveelheden. Lactose komt dus uitsluitend voor in melk (8).

Vitamines en Mineralen

Naast eiwitten, vetten en koolhydraten bevat melk een scala aan andere nutriënten. Een aantal B-vitamines zoals B2, B6 en B12 en daarnaast mineralen zoals calcium, fosfor, kalium, magnesium en zink. Vitamine A en D komt uitsluitend voor in volle melk. Al deze verschillende nutriënten maakt melk tot een product met een hoge nutriëntdichtheid. Melk kan daardoor een goede bijdrage leveren aan de totale hoeveelheid voedingsstoffen die je nodig hebt op een dag (8-9).

Vochtinname

Melk is een drank dat een bijdrage kan leveren aan de vochtinname per dag. Vocht of water heeft een belangrijke rol in ons lichaam. Het zorgt ervoor dat voedingsstoffen beter worden opgenomen. Het zorgt ervoor dat voedings- en afvalstoffen worden vervoerd door ons lichaam en het geeft ons lichaam de juiste temperatuur. Melk is dus een voedingsmiddel dat ook op dat vlak een bijdrage kan leveren (10).

Conclusie

We leven in een zuivelland en melk speelt daarin een grote rol. Ondanks dat melk in een negatief daglicht staat drinken we gemiddeld nog steeds 40 liter melk per jaar. Melk is overigens ook een product met een hoge nutriëntdichtheid en bevat bijvoorbeeld eiwit van hoge kwaliteit met essentiële aminozuren. Daarnaast is vet een belangrijk bestanddeel waarvan het hoofdzakelijk uit verzadigde vetten bestaat. Koolhydraten zitten ook in melk in de vorm van lactose of melksuiker genoemd. Daarnaast bevat melk een aantal B-vitamines zoals B2, B6 en B12 en calcium en wat fosfor, kalium, magnesium en zink bijvoorbeeld. Naast al deze nutriënten is melk ook een product wat voorziet in de vochtinname waardoor het in z’n geheel een product is met een variëteit aan nutriënten.

Bronnen

1.Centraal Bureau voor de Statistiek. Meer melkvee, forse toename melkproductie. 2015. Beschikbaar via: http://www.cbs.nl/nl- NL/menu/themas/landbouw/publicaties/artikelen/archief/2015/meer-melkvee-forse- toename-melkproductie.htm Geraadpleegd op 19-11-2015
2. Centraal Bureau voor de Statistiek. CBS: Toename melkproductie na aanpassing zuivelbeleid. 2015. Beschikbaar via: http://www.cbs.nl/nl- NL/menu/themas/landbouw/publicaties/artikelen/archief/2015/toename- melkproductie-na-aanpassing-zuivelbeleid.htm Geraadpleegd op 19-11-2015
3. ZuivelNL. Ketenorganisatie van de zuivelsector. Zuivel in cijfers 2013. 2013. Beschikbaar via: http://www.zuivelnl.org/wp-content/uploads/2014/11/Zuivel-in- cijfers-2013.pdf Geraadpleegd op 19-11-2015
4. Dror,D.K, Allen, L.H. Dairy product intake in children and adolescents in developed countries: trends, nutritional contribution, and a review of association with health outcomes. Oxford University Press. 2014. Beschikbaar via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24330063# Geraagdpleegd op 20-11-2015
5. ZuivelOnline. Zuivel. Melk. Cijfers. Beschikbaar via: http://www.zuivelonline.nl/zuivel/melk/cijfers/ Geraadpleegd op 19-11-2015
6.De jong, F.M. Ons Voedsel. Over wat erin zit, hoe het wordt gemaakt & wat het met ons doet. S’ Graveland. Fontaine Uitgevers BV. 2008. P187
7. De jong, F.M. Ons Voedsel. Over wat erin zit, hoe het wordt gemaakt & wat het met ons doet. S’ Graveland. Fontaine Uitgevers BV. 2008. P193
8. De jong, F.M. Ons Voedsel. Over wat erin zit, hoe het wordt gemaakt & wat het met ons doet. S’ Graveland. Fontaine Uitgevers BV. 2008. P188
9. Rolfers, S.R, Pinna, K, Whitney, E. Understanding Normal and Clinical Nutrition. Wadsworth. 2009. P.43
10. De jong, F.M. Ons Voedsel. Over wat erin zit, hoe het wordt gemaakt & wat het met ons doet. S’ Graveland. Fontaine Uitgevers BV. 2008. P.95

Een gezond voedingspatroon wordt nooit maar dan ook nooit bepaald door één keuze die je maakt. Of je een gezond voedingspatroon hebt wordt bepaald door jouw manier van eten gezien over een lange periode, dat is doorslaggevend. Dit even ter inleiding van het stuk over kant- en klaar maaltijden.

Zo beoordeel ik als diëtist een maaltijd

Als ik een maaltijd beoordeel kijk ik naar een aantal aspecten. Met name de hoeveelheid calorieën, eiwit, groenten en de hoeveelheid zout. Ook wil ik nog weleens kijken naar verzadigd vet, transvet en de hoeveelheid voedingsvezels. Maar de focus ligt vooral op calorieën, eiwit, groenten en zout.

Richtlijnen

Een maaltijd moet tussen de 400 á 700 calorieën liggen, minstens 150 gram groenten bevatten en niet meer dan 160 mg natrium per 100 gram bevatten. Hierbij is het voor een vrouw raadzaam om meer richting de 400 calorieën te gaan en voor een man meer richting de 700 calorieën. Wanneer ik cliënten begeleid die willen afvallen verlaag ik, afhankelijk van de persoon, de calorieën per maaltijd nog iets.

Hoe scoren de kant- en klaar maaltijden?

Als ik de maaltijden onder de loep neem en deze richtlijnen op de maaltijd loslaat dan komen we van een koude kermis thuis. Ik moet wel toegeven dat de meeste maaltijden niet zo best zijn. Veel calorieën, de richtlijn van groenten wordt niet gehaald en echt veel zout. Maar ondanks dat de meeste maaltijden dus niet voldoen aan deze richtlijnen gaat het dus nooit om één maaltijd. Heb je de hele week goed gegeten dan kan je een kant- en klaar maaltijd op de vrijdagavond goed opvangen. En daarnaast is het nog altijd een betere keuze dan een vette pizza of kapsalon. Bekijk de kant- en klaar maaltijd dan ook niet met een zwart-wit bril.

Doe dit in de supermarkt!

Neem je toch eens een kant- en klare maaltijd, wat helemaal niet erg is, want het gaat om de balans zoals gezegd, ga dan met deze richtlijnen aan de slag. Althans, als je daar op wilt letten natuurlijk. Ben je een man en wil je stabiel blijven kies dan een maaltijd die max 700 kcal bevat. Wil je als man wat afvallen ga dan meer rond de 600 – 650 calorieën zitten. Ben je een vrouw en wil je stabiel blijven kies dan een maaltijd die max 550 calorieën bevat. Wil je afvallen ga dan naar beneden richting de 400 calorieën.

Is het verstandig?

Of het verstandig is een kant- en klaar maaltijd te halen moet je helemaal zelf weten. Wil je een gezond voedingspatroon nastreven besef je dan dat de meeste kant- en klaar maaltijd niet heel best zijn, maar besef je ook dat het wél weer een betere keuze is als je het vergelijkt met bijvoorbeeld een pizza of kapsalon. En het belangrijkste is om je ook te beseffen dat het dus niet gaat om één moment in de week wanneer je misschien zo’n maaltijd neemt. Het gehele voedingspatroon is doorslaggevend.

Wil je mij als online diëtist?

Stuur een mail naar jonathan.klaassen@hotmail.com of stuur mij een sms of whatsapp bericht (06-14951429). Vertel me dan even waarom jij wilt starten en ik vertel je natuurlijk hoe het programma eruit ziet en wat de kosten zijn.